C’est le beton qui fait la musique... Een leven lang in de beton

Nou, die muziek was niet altijd vrolijk. Vader werkte op de “N.V. J.Bakker’s Betonfabrieken Hoogeveen en ter Apel.” “en bouwmaterialenhandel” werd er later aan toegevoegd.  Grote kans dat hij op een filmpje op Youtube te zien is; de man die in het begin van het filmpje de vrachtauto aan het laden is. De film staat op www.hoogeveen2000. 

Informatie van mevrouw G. Bakker, dochter van Roelof Bakker (directeur/eigenaar): "Het bedrijf is door mijn grootvader opgericht in 1905. Een kopie van het besluit van de Gemeente Hoogeveen d.d.1911 dat een cementpannenfabriek op de aangegeven locatie zal worden opgericht is bij de HKH (Historische Kring Hoogeveen) gearchiveerd. In 1930 werd de N.V. opgericht.

Mijn vader overleed in 1964 en mijn oudste broer Jaap , die vanaf 1966 in het bedrijf werkte, overleed door een ongeluk op het bedrijfsterrein in 1969.
Nadat mijn moeder in 1972 overleed hebben wij, als familie , in 1974 afscheid van het bedrijf genomen. Er volgden daarna diverse reorganisaties en overnamen. De naam Bakker werd tot 2014 wel vermeld."

Vader was vrachtwagenchauffeur bij deze fabriek. Dat was een zwaar leven. Niet alleen omdat hij altijd met zware materialen te maken had, maar ook door de bijna onmenselijke werktijden. ’s Morgens heel vroeg ging hij op pad en ’s avonds als wij het eten vaak al op hadden kwam hij thuis. In mijn jonge jaren was ook de zaterdagochtend gewone werktijd. Als chauffeur werd van hem verwacht dat hij de vrachtwagen zelf laadde en loste of in ieder geval hielp met laden en lossen. Ook al zou het niet verplicht zijn, vader was wel zo dat hij het werk niet liet doen door anderen, maar die pakte altijd zelf ook aan. Veel moest nog met de hand gebeuren. Hij haalde bouw- en straatstenen en dakpannen van steenfabrieken langs de grote rivieren, vooral de IJssel. Maar ook naar de vestiging in Ter Apel reed hij op en neer met vrachten. En natuurlijk moest hij letterlijk de boer op om bij boeren –en burgers en bedrijven natuurlijk-  de bestelde steen- of betonwaren af te leveren. Hij wist dan ook –zonder navigatie of zelfs een kaart, mind you!-  overal de weg. Niet alleen in de verre omgeving, maar ook in Overijssel, Gelderland en Utrecht, en in Friesland en Groningen. 

Op Facebook en op Hoogeveen2000.com gevonden: deze foto van het personeel van Bakker Beton, ergens  in de jaren vijftig. Nr 33 is Jan Metselaar en naast hem 34 is mijn oom en buurman destijds: Berend Metselaar. Bovenste rij: 3e van rechts eigenaar Roelof Bakker; 2e rij v. boven geheel links Berend Bakker. 

In de bibliotheek en het archief van de Historische Kring Hoogeveen vond ik meer foto's, waaronder ook het origineel van bovenstaande, zonder nummers. Die staat hieronder:

Deze foto is gemaakt in 1948, mijn geboortejaar,  en voor zover na te gaan was het tijdens een bedrijfsuitstapje naar Paterswolde e.o. Bij het 50- jarig bestaan (1955) hebben de medewerkers met hun dames  ( Hoogeveen en Ter Apel ) Arnhem , Apeldoorn e.o. bezocht. Toen waren H. Wimmenhove en A. van Eck 25 jaar in het bedrijf werkend. (Info van mevrouw G. Bakker, dochter van directeur/ eigenaar Roelof Bakker). 

Van deze foto maakte ik twee uitsnedes, een van mijn vader met zijn broer Berend en een van vader:

In het archief van de Historische Kring Hoogeveen zaten nog meer foto's van het bedrijf van Bakker's Betonfabrieken en Bouwmaterialen. Hieronder plaats ik ze.

 opslag van rioolbuizen

 opslag van stenen

Deze bouwstenen haalde mijn vader van de steenfabrieken langs de IJssel en de Waal/ Rijn. Hij kreeg ze dus twee keer door zijn handen. Heftrucks waren er niet...

De onderstaande foto komt van de heer G. Bakker die hem schonk aan de historiewebsite www.hoogeveen2000 die de foto publiceerde in de sectie die gewijd is aan het bedrijf.  Deze foto van de bedrijfsauto moet volgens informatie van mevrouw G. Bakker vóór  1942 zijn gemaakt, want rechts staat voor zover bekend W.K. Bakker( mededirecteur) die in 1942 is overleden. 

Links zien we de heer Willem Bakker en rechts een persoon die mijn vader Jan Metselaar zou kunnen zijn. Hoewel, hij lijkt er niet erg op. Jan was  de eerste chauffeur van het bedrijf en dit is de eerste vrachtauto die het betonbedrijf had aangeschaft. Ik schat ergens midden jaren dertig van de vorige eeuw.

Jan deed rijexamen door een rondje te rijden onder toeziend oog van de 'examinator', ik meen de heer J. Kip. Rijscholen waren er natuurlijk niet, auto's nog zeer beperkt. 

Merkwaardig is dat de auto geen bumper heeft; de meeste modellen uit die tijd hadden die wel. Hier zien we het 'naakte' chassis met de bladveren eraan bevestigd. Bijzonder zijn de spaakwielen; latere modellen hadden dichte velgen. Let op de grote toeter op de motorkap en de richtingaanwijzers, armpjes die uitgeklapt werden met geel glas en een lampje erin. 

 moderne ontwikkelingen

De mortelcentrale en de rijdende betonmolens  (ca. 1963). De persoon op de foto is de echtgenote van de directeur. 

 luchtopname

Op deze luchtfoto is het hele bedrijf te zien. Het lag in de hoek aan de (nu) Kanaalweg, toen het Omkanaal, rechts en het Noord op de achtergrond. Je kijkt dus hier naar het noorden.

Hier kijk je naar het zuiden. Het Omkanaal is nu links, het Noord op de voorgrond en de Bentinckslaan/ Coevorderstraat op de achtergrond. In de rechterbovenhoek de gebouwen van het Menso Alting College. De overzichtsfoto's zijn gemaakt ca. 1950. 

Een kaart van café De Posthoorn in Lemelerveld, aan de doorgaande weg naar Raalte. Het is nog steeds een café-restaurant. Ernaast staat een vrachtauto, truck met oplegger, van Bakker Beton. Het zou zo kunnen dat vader hier even aanstak. Hij kwam hier regelmatig langs, op weg naar de steenfabrieken. Maar anderzijds, vader had zijn eigen brood en kruikje koude thee mee. Die at niet vaak in een café-rest. 

De oudste foto die erbij was. Of mijn vader hier bij staat, kan ik niet zien. Waarschijnlijk niet, want hij was vaak onderweg. 

Tijdens de oorlogsjaren met schaarste en gebrek leverden deze ritjes hem en ons gezin nog wel eens wat extra’s op. Boeren hadden geen gebrek en stonden, al dan niet tegen betaling, nog wel eens wat af aan de chauffeur die zo vriendelijk was éven’ te helpen met de duikers, gresbuizen, tegels, putringen, sceptic tanks,  of wat vader dan ook bracht. Ook in de jaren vlak na de oorlog waren dat zeer welkome aanvullingen op wat we zelf verbouwden. Vooral graan was welkom want dat verbouwden wij niet op ons land, en vlees natuurlijk. 

Op 25 augustus 1959 is vader veertig jaar in dienst van de fabriek van Bakker. Er wordt een feestje georganiseerd in de kantine. Ik weet nog dat vader en het gezin werden opgehaald met een luxe auto. Het was een van de eerste keren dat ik in een auto zat. Vader wordt gedecoreerd met een lintje door de burgemeester (dat was toen drs. J.A. Bakker; hij is later minister geworden) en hij krijgt een oorkonde. Wat voor meer substantiële (financiële) beloning er is geweest, weet ik niet. Als die er al was...

Mijn vader was geboren in 1905; als hij in 1959 al veertig jaar bij de baas was, dan is hij daar dus op zijn veertiende begonnen. Bijna ongelooflijk in deze tijd. Toen hij in militaire dienst zat in 1925-26 -(toen was hij twintig) kreeg hij al het verzoek van de baas om na het vervullen van zijn dienstplicht weer te komen werken; hij mocht dan chauffeur worden op een nieuw aan te schaffen vrachtauto. Zie op deze website het artikel dat aan Jan Metselaars militaire loopbaan is gewijd. 

  burgemeester Bakker speldt vader de onderscheiding op

de directeur Bakker biedt moeder een bloemetje aan