Naar Hluhluwe, en een Zulu-show; Ezulwini Game Lodge           zaterdag 25 september

De naam spreek je trouwens uit als sjloesjloewie. 

Onderweg drinken we koffie in een soort lodge. Ik tap een kopje koffie en wacht op R. Die komt maar niet. Op een gegeven moment betaal ik mijn koffie maar en ga op zoek. Op een mooie binnenplaats vind ik R in gesprek met twee prachtig geklede Zuid-Afrikaanse dames uit Durban. Ze zijn op weg naar een bruiloft. Gisteren was de trouwerij op de westerse manier bij de bruid, -in het wit. Vandaag doen ze de ceremonie over op de traditionele wijze bij de bruidegom, met o.a. de traditionele gewaden. Vandaar dat ze er zo prachtig uitzien. R. heeft hun adres gekregen en moeten beloven dat ze de foto’s op zal sturen. Ze waren teleurgesteld dat R geen Polaroid-camera had. Ik maak ook nog een foto van hun drieën. De dames kijken heel ernstig ondanks mijn aansporing te lachen. Als de foto gemaakt is, ontspannen ze. Ik maak meteen nog een foto; die laatste is het leukst. Nu de adressen uitgewisseld zijn, zijn we vrienden, hadden ze tegen R gezegd. Leuk toch. Als R gaat koffie drinken loop ik nog even verder het terrein op. Er is een heel traditioneel dorp nagebouwd. Daar loop ik nog twee fraai uitgedoste dames tegen het lijf, met wie ik ook een praatje maak. Zij dragen witte gewaden. Ook zij horen bij de groep feestgangers. Aardige mensen allemaal. En belangstellend voor ons ook. 

In de bus zit ik een tijdje op het stoeltje naast de chauffeur. Ik maak foto’s van straattafereeltjes in de stadjes waar we doorkomen. In het zuiden steken we de grens weer over. Weer een Swazi-stempel in het paspoort en een binnenkomst-stempel van ZA. 

Lunchen doen we in het sfeervolle Protea-hotel Hluhluwe. Sandwich, salade, taart en vruchtensalade. Een lichte lunch noemen ze dat hier. We moeten hier tot 14.45 uur doorbrengen, omdat we vroeg zijn en de Zulu-show begint pas om half vier of zo. Er is een prachtige tuin bij het hotel waar we veel foto’s maken van de bijzondere bomen, planten en bloemen. We lopen een eindje langs een straatmarkt en de Nederduits Gereformeerde kerk. Dan met de bus naar Bushland, naar het Zulu-dorp. Het heet DumaZulu Cultural Village. In het dorp wonen ongeveer vijftig Zulu’s die er hun beroep van maken de bezoekers te vertellen over en dingen te laten zien van hun rijke traditie.  We worden bij de parkeerplaats opgevangen door een theatraal doende man in een uitdossing zoals je je een Zulu voorstelt na het zien van de Shaka tv-serie. De man probeert ons wat Zulu-zinnetjes te leren. Als we naar binnen willen, moeten we antwoorden op een vraag c.q. opmerking. "Sawubona" (=ik zie u). Antwoord: "Yebo, sawubona." 

Omdat we nog vroeg zijn en er meer bussen verwacht worden, moet de man ons nogal even bezig houden. Het verveelt me al gauw. 

Er komt een bus met ‘Fox-mensen’ en nog twee bussen. Big Business dus. Voor het raam van de Fox-bus zie ik leuzen als ‘Een dag niet gefeest, is een dag niet geleefd’ en ‘This is Africa!’, het zinnetje waarmee westerlingen proberen de soms onbegrijpelijke werkelijkheid van Afrika toch verteerbaar te maken. En dan te bedenken dat dit eigenlijk nauwelijks Afrika is, zo westers doet het overal aan. Het echte Afrika ligt ten noorden van ons. We voelen ons hier ook veel minder een vreemdeling dan verleden jaar in China. Maar inderdaad, ook ik denk wel eens: Moet dat nou zo? Ja, hier wel, kennelijk. Wij nemen het voor lief: Do in Rome as the Romans do. Als je ziet hoe in een restaurant kennelijk geen enkele taakverdeling is en iedereen heel hard werkt maar elkaar in de weg loopt. Maar dat hebben we ook wel anders meegemaakt, hotels waar de organisatie strak was en gesmeerd liep. Bij ons is alles ook niet even goed geregeld; de paarse krokodil is niet voor niets spreekwoordelijk geworden. Om maar niet te spreken van contact met een helpdesk over je kabelaansluiting of zo. This is Holland! 

onderweg bij een rustplaats komen we deze traditioneel geklede vrouwen uit Durban tegen, op weg naar een bruiloft. Ze willen wel even poseren met Riet

 allemaal uit Durban

 aardige mensen

 onderweg in de bus

 wevernesten

 eentje met verdiepingen

 in de tuin van een hotel

  Strelitzia nicolai, met wit-en-zwarte bloemen. Dit is een meer dan manshoge struik

This is Africa

Ondertussen is er voldoende publiek verzameld en mogen we het dorp in. Eerst moet er wel toestemming gevraagd worden met de geleerd zinnetjes. Gelukkig hebben sommigen beter opgelet dan ik en mogen we naar binnen. Mannen eerst! (This is Africa.) Het Zulu-dorp is van de inmiddels bekende vorm, met omheiningen met palen en stokken, bijenkorfvormige hutten met een heel lage toegang. Daartussen zitten mensen te kijk. Ze zijn zogenaamd een speer aan het maken. De man tikt verveeld met een hamer op de koude speer. Het vuurtje brandt wel en de blaasbalg van dierenvel doet het ook, maar de speer is al lang niet in het vuur geweest. Zo maakt een andere man een leren schild soepel door erop te kloppen met een ronde steen. Het doet mij allemaal denken aan Orvelte, het museumdorp bij ons in de buurt, thuis in Drenthe. Maar ach, het is mooi dat oude tradities in stand worden gehouden. Toch? Vrouwen zijn bezig met vlechtwerkjes en kralen rijgen. Een jonge vrouw met blote borsten –omdat ze nog niet gehuwd of verloofd is- demonstreert hoe je een aardewerk pot op je hoofd draagt. Een pot met een ronde onderkant, let wel. Gewoon een ronde gevochten krans op je hoofd en daarop de pot. Ja, en dan nog. De kinderen zijn nog het meest ongedwongen. Ze zitten tijdens de shows keurig bij de ouderen maar straks bij het dansen spelen ze hun eigen spel. Vaak is dat nadoen wat ze bij hun ouders zien. We zien de medicijnman, omringd met zijn attributen. Botjes, potjes, zakjes. Dan is het ongeveer tijd om plaats te nemen op de ruwhouten banken om de show te gaan zien. Het duurt nog even. De laatste bus is nog bezig met de rondgang. Ik lees op internet dat in dit dorp de bezoekers ook getrakteerd worden op Zulu-bier. Bij ons is daar geen sprake van. Dat mis ik wel node. 

De mevrouw in donker mantelpakje die ons in het Engels vertelde wat we zagen, spreekt me aan en vertelt me dat ze de moeder is van het kind met een enorme pikzwarte haardos, uitstaand in twee bossen naar links en rechts. Een soort zwarte Pipi Langkous. Iedereen is gecharmeerd van het kind. Er worden honderden foto’s van haar gemaakt. Aan het eind van de show willen vrouwen met het kind op de foto. ‘She is naughty’sometimes, vertrouwt de mevrouw mij toe. ‘Soms als ze moet slapen wil ze nog voor mij dansen. En ze maakt ruzie met haar broertje.’ Ik zeg dat dat normaal en gezond is en dat ze trots mag zijn op haar prachtige kinderen. Maar dat is ze ook wel; dat zie ik wel aan de manier waarop ze over ze spreekt. 

Dan begint de show. Er worden een paar grote trommels aangesleept. In tegenstelling tot de Swazi-show trommelen hier de vrouwen en de mannen dansen. De Swazi’s zongen meer. De Zulu’s maken meer stampij, show, theater. Ze doen dit met zichtbaar meer enthousiasme dan het zitten kloppen op een speer en een schild zo straks. Tja, wat wil je. Voor de volwassenen is het werk, de kinderen doen dapper mee en voor hen is het spel. Ze eindigen met het Zuid-Afrikaanse volkslied. Een mooie melodie, vind ik. Het heeft heel wat voeten in de aarde voordat alle kinderen ook voor de groep opgesteld staan met hun hand op hun hart. Het lied is indrukwekkend vind ik, ook al ken ik de tekst niet. Wat zou het verschrikkelijk zijn als die mensen die onheil voorspellen voor ZA gelijk zouden krijgen, schiet het door mij heen. Dit zijn mensen die van hun land houden en er trots op zijn. Dat zie en dat voel je. Je mag toch hopen en bidden dat het niet het zoveelste Afrikaanse land wordt dat onstabiel wordt. En het is te meer mooi om deze Zulu’s zo de liefde voor hun land te zien belijden omdat vlak na de vrijlating van Madela en de afschaffing van de Apartheid de Zulu’s lang dwars hebben gelegen. Ik lees erover in Mandela’s autobiografie. Inkatha was de naam van de met het ANC concurrerende Zulu-organisatie. Honderden doden zijn er gevallen in de onderlinge strijd toen. 

 Ezulwini

Dan naar onze bestemming: Ezulwini Game Lodge. Een lodge die gerund wordt door een Afrikaanse familie die ananas kweekt. De lodge ligt achteraf aan een zandweg in de bush. We worden vriendelijk ontvangen, heel persoonlijk, zoals gewoonlijk met een drankje, een glaasje likeur deze keer. De kamers zijn gebouwd in een carré (u-vorm) buiten het hoofdgebouw, om een binnenplaats. Allemaal begane grond; niet te groot maar wel sfeervol. Een airco hebben we hier niet nodig. 

Om zeven uur eten we van een heel wat kleiner buffet dan gisteren, maar er is voldoende. Ik probeer met RL te spreken over de politieke situatie in ZA. Het ANC heeft te veel beloofd en te weinig waargemaakt, meent ze. Er zijn grote achterstanden in de energievoorziening en het rioolonderhoud. Onderwijs, verpleging is niet wat het geweest is. President Zuma heeft weinig gezag, ook niet meer bij de swartmense en hij zal zijn termijn niet uitdienen. Ze wil er duidelijk niet te veel over zeggen. Maar ik merk wel dat ze meent dat zowel blank als zwart vindt dat de levensomstandigheden tijdens de Apartheid beter waren. Ik lees dat meer. Niet dat het systeem op zich goed was, want als er geen Apartheid was geweest, dan waren de problemen nu een stuk kleiner. Maar ik merk dat meer mensen vinden dat vinden. Als het zo is, is het toch wel heel jammer. Het toenemende geweld speelt daarbij een grote rol, heb ik de indruk. Ook in het splinternieuwe boek Tikkop van Adriaan van Dis dat ik nu (eind oktober) aan het lezen ben, wordt dat gesteld. Ik zou hier graag nog meer over horen. Ik lees er ook over in het boek van de ZA dichteres Antjie Krog: De kleur van je hart, over de werkzaamheden van de Waarheids- en Verzoeningscommissie. Zij constateert ook, dat witte intellectuelen na de afschaffing van de Apartheid opmerkten dat dat  zo gewraakte systeem de nieuwe zwarte regering toch maar een land heeft overgedragen met de beste infrastructuur van het hele continent. Waarin ze ook weer geen ongelijk hadden, denk ik. Het is lastig in dit land om je een oordeel te vormen over dit soort dingen. 

We gaan slapen onder de hier aanwezige klamboe. We hebben namelijk muggen gedetecteerd. 

Zulu-show, bezoek aan traditioneel dorp (museum) en dansvoorstelling

 hut v medicijnman

 in de rij voor het volkslied

 ons hotelappartement